หนึ่งในโรคที่พบได้บ่อยของคนสูงวัยคือโรคข้อเข่าเสื่อม (Osteoarthritis) อันเกิดจากการใช้งานมาเป็นระยะเวลายาวนาน ทำให้มีการเสื่อมและทำให้เกิดผลกระทบทางสุขภาพตามมาได้ ข้อเข่าเสื่อมเป็นโรคที่หากปล่อยไว้นานอาจทำให้ขาผิดรูป และต้องผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าได้ในที่สุด การรู้จักป้องกัน และหาวิธีรักษาที่เหมาะสม จึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะทำให้เรารับมือกับโรคนี้ได้ทันท่วงที
อาการข้อเข่าเสื่อมเกิดจากอะไร?
ข้อเข่าเสื่อมนั้น เกิดจากการใช้เข่าเป็นเวลานานๆ ซึ่งเข่าจะทำหน้าที่รับน้ำหนักโดยหลักจากร่างกายส่วนบน ทำให้มีการลงน้ำหนักซ้ำๆ และเกิดการเสียดสี ปกติในข้อเข่าจะมีน้ำหล่อลื่นเพื่อช่วยลดการเสียดสี แต่เมื่ออายุของเรามากขึ้นน้ำในข้อจะลดลง ทำให้ข้อเข่าเสียดสีกันได้มากขึ้นและมีอาการของข้อเข่าเสื่อมตามมา
ข้อเข่าเสื่อมอาการมีอะไรบ้าง?
อันดับแรกของอาการแสดงในคนไข้ที่เป็นโรคข้อเข่าเสื่อมอาการปวดมักเกิดจากกระดูกที่เสียดสีกันทำให้มีอาการปวดเข่า จะเป็นมากเวลาเราใช้ข้อ ยืนหรือเดินและวิ่ง ต่อมาหากเป็นมากขึ้นนั้นจะพบว่ามีอาการข้อเข่าติดได้ มีเสียงกรอบแกรบที่เข่าเวลาเดิน และหากเป็นมากขึ้นกว่านั้นอาจพบปัญหาเรื่องข้อเข่ามีการโค้งงอผิดรูป ทำให้เดินลำบากหรืออาจไม่สามารถเดินได้ในที่สุด
ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดอาการข้อเข่าเสื่อม
ปัจจัยที่สำคัญที่สุดคือน้ำหนัก เพราะอาการข้อเข่าเสื่อมเกิดจากการรับน้ำหนักตลอดเวลา ทำให้มีการเสื่อม ดังนั้นหากเราเป็นโรคอ้วนหรือมีน้ำหนักมาก ก็จะทำให้เรามีความเสี่ยงต่อการเป็นโรคข้อเข่าเสื่อมไปด้วย ปัจจัยที่สำคัญรองลงมาไม่แพ้กัน คือการโหมใช้เข่าอย่างผิดวิธี เช่นการวิ่งบ่อยๆ หรือการกระโดด ซึ่งจะทำให้เข่าต้องรับน้ำหนักมากขึ้นและเกิดอาการข้อเข่าเสื่อมตามมาได้
การรักษาอาการข้อเข่าเสื่อม
การรักษาอาการข้อเข่าเสื่อมมีตั้งแต่การรักษาด้วยยา โดยการใช้ยากลุ่มยาแก้ปวดเช่น พาราเซตามอล หรือยากลุ่ม NSAIDs ที่ใช้แก้อักเสบ ลดการใช้ข้อเข่าโดยไม่จำเป็น นอกจากนี้ยังมีการรักษาด้วยยาที่ช่วยบำรุงการทำงานของข้อกระดูกและเนื้อเยื่ออย่างกลูโคซามีน หรือชื่อในทางการค้าว่า Viatril-S ซึ่งมีทั้งแบบซองและแบบแคปซูล สุดท้ายแล้วเมื่อการรักษาด้วยยาไม่ได้ผล ก็ต้องพิจารณาการผ่าตัดเพื่อเปลี่ยนเข่า อย่างไรก็ตามการผ่าตัดเปลี่ยนเข่าค่อนข้างเป็นการผ่าตัดที่สำคัญ ต้องปลอดเชื้อ และหลังผ่าตัดผู้ป่วยต้องฟื้นฟูการเดินให้เข้ากับเข่าใหม่ จึงไม่ควรทำโดยไม่มีข้อบ่งชี้ที่จำเป็น
อาการข้อเข่าเสื่อมเป็นภัยที่แฝงมากับอายุที่มากขึ้น การรักษาก็ยากตามเพราะโรคอื่นๆ ที่แฝงอยู่ในตัวคนไข้ เพราะฉะนั้นการป้องกันการเกิดโดยลดปัจจัยเสี่ยงเป็นสิ่งที่ดีที่สุดในการดูแลสุขภาพของตนเอง การใส่ใจดูแลสุขภาพเข่าที่ดี จะทำให้เราปลอดจากอาการข้อเข้าเสื่อมในวัยชราได้ในที่สุด